TM G. XX Br. 1-2 Str. 105 - 118 Niš januar - jun 1997.
UDK 314 (497)
Prethodno saopštenje
Milorad Božić
Pravni fakultet, Niš
Časlav Petrović
Filozofski fakultet, Niš
DRUŠTVENI I EKONOMSKI ASPEKTI DEMOGRAFSKIH PROCESA NA BALKANU
Rezime
Ekonomski razvoj i promene u društvenoj strukturi uticali su zadnjih decenija na dinamiku rasta i promene u strukturi stanovništva na prostoru Balkana. Te promene nisu bile izraz smišljene demografske politike već su se više odvijale kao sekundarno dejstvo ekonomskih i političkih procesa koji su se na tom prostoru odvijali. One su izraz globalne strategije društvenog i ekonomskog razvoja balkanskih zemalja pojedinačno kao i konkretnog nasleđa u kulturi, veri, tradiciji i sl. Kao opšte karakteristike demografskih kretanja na balkanu mogu se istaći: usporavanje rasta stanovništva i uočljive regionalne razlike u tom procesu, krupne promene u strukturi stanovništva kao izraz ekonomskog i društvenog razvoja sa brojnim ekonomskim i socijalnim posledicama, spoljnje migracije stanovništva sa ovog prostora, visok stepen nezaposlenosti i sl. Danas na prostoru Balkana živi oko 130 miliona stanovnika, od skoro polovina otpada na stanovništvo Turske kao najveće Balkanske zemlje. Oni žive u 11 državnih zajednica koje se međusobno vrlo razlikuju po veličini, ekonomskom, nacionalnom i socijalnom pogledu. Rešavanje ekonomskih i socijalnih problema tih zajednica podrazumeva raznovrsnije i čvršće oblike njihove međusobne saradnje. Ona, u savremenim uslovima, može da predstavlja osnovu za uspešnije vođenje demografske politike i rešavanje demografskih problema na prostoru Balkana.
Ključne reči: društveni aspekt, ekonomski aspekt, demografski proces, stanovništvo
SOCIAL AND ECONOMICAL ASPECTS OF
DEMOGRAPHIC PROCESSES IN THE BALKANS
Summary
In the recent decades, economical development and the changes in social structure have influenced the dynamics of growth and changes in the population structure of the Blakan region. These changes were the consequences of spontaneous economical and political processes in the region, rather then reflection of well-organized demographic politics. They are reflection of a global strategy of social and economical development of the individual country in the region, as well as the concrete cultural and religious heritage, tradidion etc. Central general characteristics of the demographic movement in the Balkans can be pointed out, such as: deceleration of the population growth and visible differences from one region to another during the process, significant changes in the structure of population as a reflection of economical development with numerous economical and social consequences, emigration of population, high percentage unemployment., etc. Today there are about 130 millions of people living in the Balkans while almost half of them represent the population of Turkey as the greatest Balkan country. The Balkan population lives in 11 state com-munities which are mutually different regarding there size or their economic, national and social aspect. The solution of economic and social problems of these communities implies more diverse and firm forms of their mutual collaboration. In contemporary conditions, it can represent the basis for a more successful conduct of demographic policy and demographic problem-solving on the Balkan territory.