TM G. XXV Br. 1-4 Str. 157  - 180 Niš januar - decembar 2001.
UDK 314.12/.18(497.113)
Pregledni članak
Krstan Malešević
Sekretarijat za poljoprivredu AP Vojvodine, Novi Sad
MOGUĆI UZROCI DEPOPULACIJE U AP VOJVODINI
Rezime
Osnovna namera ovog priloga jeste zalaganje za kompleksniji pristup demografskom fenomenu uopšte i kompleksnijem izučavanju demografskih problema AP Vojvodine posebno. Samo tako je, naime, moguće spoznati suštinu ovog fenomena, kao i (eventualno) odgovoriti na pitanje zašto se toliko dugo i tako drastično pogoršava demografska situacija u AP Vojvodini. Stojimo na stanovištu da su dosadašnja objašnjenja ove pojave bila uglavnom jednostrana. Zbog toga smo i ostali uskraćeni za potpuniji i pravi odgovor na ovo kapitalno društveno i razvojno pitanje. Još je značajnije da mere, preduzimane na siromašnim saznajnim osnovama, nisu davale rezultate na planu očekivanih poboljšanja demografskih prilika.
Zato se u ovom radu i pokušava ukazati na svu složenost demografskog problema, kao takvog, a time i na moguće brojne, raznovrsne i međusobno povezane uzroke dugogodišnjih negativnih demografskih kretanja u Pokrajini. U tom cilju je ukratko obrađeno devet sledećih grupa mogućih uzroka, odnosno faktora depopulacije na ovim prostorima: od najširih civilizacijskih (filozofsko-etičkih i duhovnih), preko socio-kulturoloških, društveno-ekonomskih, političko-pravnih, zdravstvenih, obrazovnih, istorijskih, do specifično-lokalnih i specifično-individualnih uzroka, odnosno faktora.
Naravno, sve pomenute (i eventualno još neke druge) uzroke, odnosno faktore koji utiču na demografske tokove, trebalo bi, koliko god je to moguće, empirijski testirati u kompleksnom, longitudinalnom istraživanju u relativno dužem periodu. Tek tako bi bilo moguće doći i do pouzdanijih saznanja o uzrocima depopulacije, a na toj osnovi i do kompleksnijih, kako neposrednih, tako i onih srednjoročnih i dugoročnih mera, odnosno do celovite i ostvarive strategije demografske obnove i demografskog razvoja Autonomne Pokrajine Vojvodine.
Ključne peči:  demografija, kompleksan pristup, uzroci depopulacije, strategija, mere, demografska obnova, demografski razvoj
POSSIBLE CAUSES FOR DEPOPULATION IN AP VOIVODINA
Summary
My main intention in this paper is to support a comprehensive approach to the demographic phenomenon. Particular to my analysis is the demographic phenomenon in Voivodina. I believe it is only by this method that one can comprehend the essence of this phenomenon and come to a conclusion as to why there is such a prolonged and dramaticaly worsened demographic crisis in the area of AP Voivodina. I believe that most of the previous research was complited in a simplistic and one/sided method, namely by using an exclusively economic paradigm. Therefore, the crucial question of the crisis of the society and the development of the society has never been fully explained. As a result of this adequate measures were not taken to resolve the ever/present problem.
Consequently, this paper attempts to examine the wholistic complexity of the demographic problem in AP Voivodina. It also points out the various interactive causes of longterm, negative demografic movement in the Province. In conclusion, I find that there are nine possible componential causes of this depopulation: civiliying (philosophical. ethical and spiritual), socio/cultural, socio/economic, political, juridical, medical, educational, historical, and particulary the local and individual factors which influence the society in general.
Furthermore, to find possible solutions and causes of the depopulation it is necessary to do extensive empirical research. Only then can a real inderstanding and a complex comprehension of this phenomena be reached.
Key words: demography, causes of depopulation, complex approach, demographic renewal, demographic development