TM
G. XX Br. 1-2 Str. 119 - 133 Niš januar - jun 1997.
UDK
32(456.31)(497)
Prethodno
saopštenje
Nikola Žutić
Institut za savremenu istoriju, Beograd
BALKANSKA POLITIKA VATIKANA I RIMOKATOLIČKE CRKVE
IZMEĐU DVA SVETSKA RATA
Rezime
Balkanska politika Vatikana i rimokatoličke crkve sinhronizovano je išla
u antijugoslovenskom i antisrpskom pravcu. Italija i jugoslovensko revizionističko
okruženje (Bugarska, Mađarska, Albanija), podupirali su takva vatikanska
nastojanja. Italijanska i vatikanska politika podsticala je albanski iredentizam,
podržavala bugarsko-makedonsku emigraciju, hrabrila crnogorske separatiste,
kalajevske "bošnjake" i mađarske revizioniste, podržavala velikohrvatsku
ideju. Rimokatolička crkva je na terenu sprovodila vatikanske zamisli o
misionarskoj penetraciji na pravoslavne i muslimanske balkanske prostore.
Kongregacija za propagandu vere razvila je intenzivnu akciju u delovima
Kraljevine Jugoslavije naseljenim albanskim i srpskim življem. Savezništvo
Albanaca rimokatolika sa Italijom imalo je za posledicu povezivanje albanskog
Kosovskog komiteta sa bugarsko-makedonskim VMRO-om. Širenje grkokatolicizma
(unijaćenja) u Makedoniji poklapalo se sa prisnijom političkom saradnjom
Sofije i Tirane protiv Beo-grada. Crkveno razgraničenje Jugoslavije prema
Albaniji nije postignuto zbog interesa Italije da održi jak uticaj albanskog
i italijanskog sveš-tenstva na jugoslovenskoj teritoriji (u Makedoniji,
Kosovu, Metohiji i Crnoj Gori).
Ključne reči: Balkan, politika Vatikana, katoličko misionarstvo, antijugoslovenstvo
BALKANS POLICY
OF VATICAN BETWEEN
TWO WORLD WAR
1918-1941
Summary
The Balkans' policy
of Vatican and Roman Catholic Church simultaneously went into antiyugoslav
and antiserbian direction. Italy and Yugoslavian revisionist surroundings
(Bulgaria, Hungary, Albania), support these Vatican strivings. Italian
and Vatican policy influenced Albanian iredentism, support Bulgarian-Macedonian
emigration, incourage Montenegro separatists, Kalaevious "bosniaks" and
Hungarian revisionists; maintain idea about great Croatia. They also Roman
Catholic Church on the terrain carry out Vatican impressions about missinary
penetration on Moslem and Orthodox Balkans' areas. Congregation for propaganda
of faith developed an intensive action in the parts of Kingdom Yugoslavia
settled with Albanian and Serbian population. Unification of Albanian Roman
Catholics with Italy resulted in connecting of Albanian Kosovo Committee
with Bulgarian-Macedonian VMRO. Spreading of the Grek Catholicism (unition)
in Macedonia coincides with close political collaboration between Sofia
and Tirana opposite Belgrade. The ecclesiestical division line between
Yugoslavia and Albania has not been drawn due to Italan interests to maintain
a strong influence of Albanian and Italian clergy on the Yugoslav territory
(in Macedonia, Kosovo, Metohia and Montenegro).
